Piastów w datach

Ostatnio, robiąc projekt historyczny do folderu Miasta Piastowa, przyszło się nam zmierzyć z opisaniem dziejów miasta za pomocą dat. Dziś chcemy Wam przedstawić efekt naszych nie łatwych zmagań. Tablice z datami także zdobią klatkę schodową do naszej siedziby. Zapraszamy do lektury.

1480 – Pierwsza znana wzmianka w księdze sądowej ziemi warszawskiej o szkodzie wyrządzonej kmieciowi Maciejowi w dobrach biskupstwa poznańskiego.

1491 – W źródłach pisanych wymieniany jest Maciej z Żdżar.

1580 – Wieś Żdżary dzierżawiona jest przez Mikołaja Grzybowskiego ( 1530 – 1590) h. Prus. Płacił podatek od 4 ¼ łana.

1632 – Podatek od Żdżar płacono od 4 ½ łana.

1661 – Podatek od Żdżar płacono od 3 domów.

1775 – Podatek od Żdżar płacono od 4 dymów włościańskich oraz jednego dymu innego.

1789 – Podatek od Żdżar płacono od 4 dymów.

1798 – Wzmianka mówiąca, że wieś Żdżary wraz z Konotopą należy do Seminarium Duchownego św. Jana Chrzciciela w Warszawie, gdzie była wydzierżawiana. Dzierżawcami byli kolejno Panowie: Mikołaj Strzemieczny, Mateusz Stypułkowski, Jan Kryński, Romuald Willand, Klemens Mieszkowski.

1827 – Żdżary liczą 5 domów i 52 mieszkańców i stanowią własność prywatną.

1831 – Żdżary są wymieniane jako wieś posesorowa Jana Kryńskiego, który w tym roku zakupił Tworki i Bąki.

1844 – 28 listopada. Otwarcie pierwszego odcinka kolei Warszawsko – Wiedeńskiej z Warszawy do Pruszkowa, podział Żdżar na dwie części.

1865 – Po konfiskacie dóbr w ramach represji za Powstanie Styczniowe wieś Żdżary zostaje sprzedana przez Skarb carski rodzinie Lange. W okresie od konfiskaty do dnia sprzedaży dobrami administruje Władysław Strachocki.

1872 – 19 grudnia odbyła się publiczna licytacja Żdżar.

1873 – 13 grudnia podpisano akt własności na rzecz Elżbiety von Lange. Akt notarialny podpisał upoważniony przez żonę Aleksander von Lange, radca dworu. Za sumę 64 050 rubli zakupił łącznie 573 morgi miary nowopolskiej w Żdżarach i Konotopie. Podzielone linią kolejową Żdżary zostają rozparcelowane na działki budowlane.

1897 – 1907 – Początek budowy pierwszego osiedla mieszkaniowego w Utracie (dawnych Żdżarach). Powstaje zespół 9 jednopiętrowych budynków (tzw. Czerwoniaki) dla pracowników zakładów naprawczych taboru kolejowego na Żbikowie, obsługujących kolej warszawsko – wiedeńską. Osiedle to zlokalizowane jest w obrębie ulic: ks. Jerzego Popiełuszki, Mieczysława Kosińskiego, Harcerskiej i 11 Listopada. Każdy z budynków przeznaczony był dla 8 rodzin.

1905 – Otwarcie przystanku kolejowego w Żdżarach pod nazwą „Kolonia” (także jako Utrata), na którym zatrzymywały się po dwa pociągi w każdą stronę.

1908 – Kolejna parcelacja wsi Żdżary przeprowadzona przez Wiktoryna Sonina – męża Lidii von Lange. Grunty przyległe z obu stron toru rozparcelowano na ¼ morgowe (ok. 1,4 a) działki tworząc podmiejską kolonię, którą rozprzedano. Geometrzy warszawscy od nazwy przystanku kolejowego (więc musiał nosić nazwę Utrata) dokonali podziału gruntów: Utrata A – rejon na południe od toru kolejowego, Utrata B – rejon ul. Orła Białego, Utrata C – rejon Alei Krakowskiej, Utrata D – rejon ul. Wiedeńskiej (obecnie Józefa Piłsudskiego), Utrata E – rejon ul. Ignacego Paderewskiego. Wytyczono ulice i poszczególne działki. Po południowej stronie torów utworzona z tych gruntów została kolonia Utrata, która rozwijała się własnym rytmem. Jednocześnie Wiktoryn Sonin darował jednomorgową działkę pod budowę kościoła katolickiego.

1912 – Na terenie podarowanej działki z inicjatywy Stanisława Pawlińskiego – radcy parcelacyjnego postawiono statuę Matki Boskiej Niepokalanego Poczęcia. Została ona w obecności kilkuset osób uroczyście poświęcona przez ks. Franciszka Makowskiego proboszcza parafii Żbików.

1914 – Otwarto pierwszą szkołę podstawową im. Stanisława Staszica pod kierownictwem Marii Sobolewskiej. Do szkoły uczęszczało 32 dzieci w wieku od 8 do 14 lat. Były to głównie dzieci kolejarzy i dlatego została ona ulokowana na parterze w domu (obecnie ul. 11 listopada 8). 28 maja 1933 r. odbyło się uroczyste poświęcenie Sztandaru Siedmioklasowej  Publicznej Szkoły Powszechnej im. Stanisława Staszica. Poświęcenia dokonał proboszcz parafii, ks. Antoni Montak. Rodzicami chrzestnymi była m.in marszałkowa Aleksandra Piłsudska.

1918 – Rozpoczyna się historia piastowskiego harcerstwa. Na terenie Utraty (dzisiejszego Piastowa) z inicjatywy dh. Witolda Badowskiego powstał terenowy zastęp 1 Pruszkowskiej Drużyny Harcerskiej. W roku 1919 roku zastępowym został Wacław Nowotny, który przekształcił zastęp w 1 Utracką Drużynę Harcerską im. Stefana Czarnieckiego.

1920 – 1921 – w Utracie mieszkał Charles de Gaulle – jako członek francuskiej misji wojskowej. Zakwaterowany został przez Wojsko Polskie w wilii „Adelajda” zwanej Białym Pałacem.

1923 – Zostaje powołana do działania Ochotnicza Straż Pożarna – działająca na terenie osady od 1923 roku. Początkowo mieściła się w budynku położonym przy domkach kolejowych. W latach trzydziestych XX wieku wybudowano nową remizę strażacką. W okresie okupacji remiza strażacka była zajęta przez wojska niemieckie, a jednocześnie była punktem oporu w działalności niepodległościowej. Pierwszym prezesem OSP był Bronisław Siedlecki, a pierwszym komendantem – naczelnikiem dh Eugeniusz Kosewski.

1924 – Poświęcenie kaplicy rzymsko – katolickiej zbudowanej przy Alei Krakowskiej. Jej poświęcenie odbyło się 09.06.1924 r., i przewodniczył mu ks. prałat Tadeusz Czechowski, proboszcz parafii Żbikowskiej. Drugą Mszę św. odprawił ks. Żelazowski profesor Seminarium Duchownego z Warszawy. Trzecią i czwartą o. Tomaszewski – kapucyn, dwa nabożeństwa odprawił także ks. Zapałowski – prefekt szkół warszawskich. Od 24 sierpnia 1924 r., w każdą niedzielę i święto do Utraty zaczął przyjeżdżać celem odprawiania mszy św.  ks. Adamski, kapelan szpitala w Tworkach.

1925 – 24 maja. W siedzibie Towarzystwa Miłośników Utraty odbyło się głosowanie na trzy wyłonione w drodze konkursu propozycje dotyczące zmiany nazwy miejscowości: Piastów, Różanów i Złotów. Protokół z wyboru przesłano do Starostwa Warszawskiego celem zatwierdzenia.

Powstały Zakłady Akumulatorowe „Tudor” – Ich twórcą i właścicielem był inżynier Fryderyk Müller (ur. 01.09.1873 r. – zm. 11.04.1955 r.), który w 1925 roku podjął decyzję o budowie własnej fabryki w Utracie. Początkowo fabryka zbudowana została na podmokłym terenie liczącym 2 ha, ale wraz z rosnącą koniunkturą na wszelkiego typu akumulatory, szybko się rozrastała. Doświadczenie Fryderyka Müllera zdobyte w prowadzeniu od 1898 roku biura inżynierskiego (montowni akumulatorów) sprawiło, że w Uracie powstała najnowocześniejsza na ówczesne czasy fabryka konkurująca ze światowymi producentami, a jednocześnie mogąca produkować wszelkiego rodzaju akumulatory potrzebne w kraju, w oparciu o przodującą wtedy technologię ucznia wynalazcy akumulatora G. Plante’a – Henryka Tudora. „Zakłady Akumulatorowe systemu TUDOR inż. Fr. Müllera” w 1930 roku wygrały konkurs na dostawy akumulatorów dla Marynarki Wojennej (m.in. do łodzi podwodnych). Produkowały także baterie do oświetleń wagonów, lokomotyw, wózków elektrycznych, telefonów i telegrafów, oraz „akumulatory do starterów samochodowych”.

Budowa kolejnego osiedla domów kolejowych o charakterze dworkowym. Zlokalizowane wzdłuż dzisiejszej ul. ks. Jerzego Popiełuszki nadaje tej części Piastowa unikalny charakter.

1926 – Zmiana nazwy miejscowości na Piastów po publikacji obwieszczenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 21.01.1926 r. o zmianie nazwy miejscowości Utrata. Nazwę do konkursu zaproponował 14-letni harcerz Zygmunt Kosewski, a za zwycięstwo otrzymał pamiątkowy medal i dyplom.

Poświęcenie nowo wybudowanego kościoła przy Al. Krakowskiej. Aktu tego dokonał ks. Kanonik Jakub Dąbrowski, Dziekan dekanatu Warszawskiego – Podmiejskiego, delegowany przez Ks. Kardynała Kakowskiego, w asyście licznie zgromadzonego duchowieństwa i wiernych. 10 października odbyło się uroczyste poświęcenie kościoła, któremu nadano tytuł Matki Boskiej Częstochowskiej. Aktu tego dokonał ks. Kanonik Jakub Dąbrowski, Dziekan dekanatu Warszawskiego – Podmiejskiego, delegowany przez Ks. Kardynała Kakowskiego, w asyście licznie zgromadzonego duchowieństwa i wiernych. Prace przy budowie nie były jeszcze zakończone. Komitet zmuszony był wziąć pożyczę z Banku Budowlanego, oraz od pana Teklińskiego. W dniu 31 lipca 1927 r., urządzono spotkanie mieszkańców już nie Utraty, ale Piastowa, na którym powołano nowy skład Komitetu Budowy. Na zebraniu postanowiono zwrócić się do Kurii Metropolitalnej z prośbą o przysłanie księdza mieszkającego na stałe oraz o utworzenie nowej parafii w Piastowie. Aby przyspieszyć tę decyzję 15 września 1927 r. Komitet w składzie pan Gawroński, pan Kiciński, pan Malinowski, pan Świątkowski, pan Kuczerawcew, zakupili trzy morgi ziemi we wsi Gołąbki za 11.000 zł., przeznaczonych na cmentarz grzebalny i dwie działki ziemi za 8.000 zł. pod budowę plebanii dla księdza, który przybędzie z posługą do Piastowa. W maju 1928 r. dług za kupiony teren na cmentarz został spłacony, wtedy wystąpiono oficjalnie do Kurii Metropolitalnej w Warszawie o założenie parafii.

1926 – 1930 – Przy ulicy Błękitnej 2 (obecnie T. Axentowicza) mieszkała rodzina Bytnarów. Jan Bytnar ps. „Rudy” – ur. 06.05.1921 r. – zm. 30.03.1943 r., uczeń do klasy 3 piastowskiej Szkoły Podstawowej nr 1 im. Stanisława Staszica. Podharcmistrz, dowódca hufca „Ochota” w Okręgu Południe Szarych Szeregów. Uczestnik akcji małego sabotażu „Wawra”. Aresztowany i torturowany przez Niemców na Pawiaku. Odbity przez grupy szturmowe w akcji pod Arsenałem. W wyniku odniesionych ran zmarł. Został pochowany pod przybranym nazwiskiem (Jana Domańskiego) na warszawskim cmentarzu wojskowym na Powązkach w kwaterze Harcerskiego Batalionu AK „Zośka”

1928 – 1 lipca ks. Kardynał Aleksander Kakowski, Metropolita Warszawski erygował w Piastowie parafię Rzymsko – Katolicką, p.w. Matki Boskiej Częstochowskiej, mianując jej pierwszym administratorem ks. Antoniego Montaka. Nowa parafia została wydzielona z dwóch innych, ze Żbikowa i z Pęcic. W jej skład weszły następujące wsie i ulice: Piastów, Czechowice Gołąbki, Niecki, Żdżary, Lepianka, domy kolejowe Kolonii PKP Piastów, ulice: Pusta, Krucza, Jasna, Szara, Żytnia, Główna, Studzienna, Bąkowa, Graniczna, Wąska, Ożarowska, Prosta, Wolska, Długa, Papiernia należąca do Pruszkowa, część Reguł (Kolonia Jankowskiego), część Malich (Kolonia Makowskiego) i część Baków przy stacji kolejowej. Dnia 12 czerwca przystąpiono do założenia fundamentów pod budowę plebani. Nowy proboszcz Ks. Antoni Montak, zadbał o wykończenie wnętrza kościoła. Otynkowano ściany w nawach, zbudowano ambonę, boczne ołtarze, wykonano konfesjonały i kredens do zakrystii. Niestety ks. Montak nie zdołał wybudować plebani choroba serca zakończyła jego posługiwanie na ziemi dnia 1 kwietnia 1935 r.

Powstały Zakłady Kauczukowe „Piastów” obecnie Stomil – twórcą i właścicielem był inż. Fryderyk Müller. Uruchomił on drugą fabrykę w Piastowie. Produkował w niej niezbędne wyroby do produkcji akumulatorów, a także opony i dętki. W 1937 r. przekazał na potrzeby wojska wyprodukowane w Piastowie pontony. Müller założył w zakładach własną sekcję kolarską, na potrzeby której zakupił niezbędne wyposażenie.

1929 – 22 lipca. Utworzenie samoistnej Gminy wiejskiej Piastów na mocy Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych w porozumieniu z Ministrem Skarbu. Siedzibą urzędu gminnego jest Piastów. Gminę wydzielono z :”Z gminy wiejskiej Blizne w powiecie i województwie warszawskim wyłącza się miejscowości: wieś Gołąbki, folwark Gołąbki, cmentarz, osadę włościańską o powierzchni 6 ha 96a zapisaną w tabeli likwidacyjnej wsi Gołąbki pod Nr. 1, osadę włościańską o powierzchni 1ha 14a zapisaną w tabeli likwidacyjnej wsi Gołąbki pod Nr. 3, osadę Gołąbki, osadę Gołąbki A; zaś z gminy wiejskiej Ożarów w tymże powiecie i województwie: kolonję Piastów, wieś Żdżary, wschodnią część wsi Bąki po osadę Bąki-Senatorskie i po kolonję Bąki A, osadę Bąki Senatorskie, kolonję Bąki A: z gminy zaś wiejskiej Skorosze w tymże powiecie i województwie: kolonję Nadziein, osadę Niecki, kolonję Niecki, folwark Niecki”.

1930 – 30 czerwca. Na mocy rozporządzenia Rady Ministrów ustalono granicę pomiędzy Gminą Piastów a Miastem Pruszków. „Z gminy miejskiej Pruszków w powiecie i województwie warszawskiem wyłącza się miejscowości:

1. Całą dzielnicę Piastowską obejmującą tereny budowlane o nazwie hipotecznej „Parcelacja folwarku Sabinów” i tereny budowlane o nazwie hipotecznej „Kolonja robotnicza P. K. P.”, zamkniętą ulicami:
2. a) od zachodu ulicą Żytnią;
3. b) od południa drogą grójecką, zwaną ulicą Królewską;
4. c) od wschodu rowem granicznym rozdzielającym tereny budowlane o nazwie „Kolonja robotnicza P. K. P.” od parcelacji o nazwie hipotecznej „Reguły Malichy lit. A i B” należącej do gminy Piastów;
5. d) od północy Aleją Piastowską, ul. Dworcową i torem kolei państwowej Warszawa-Kraków;
6. Część dzielnicy Pohulanka zamkniętą ulicami:
7. a) od południa ulicą Piastową zwaną Pustą;
8. b) od zachodu ulicą Graniczną;
9. c) od północy ulicą Bohaterów Wolności;
10. d) od wschodu miedzą prowadzącą od ulicy Bohaterów Wolności do szosy Wolskiej między posesjami o nazwie hipotecznej „Willa Słoneczna Nr. 3” i „Władysławów działki Nr. 6, 12, 18”, od strony wewnętrznej, a posesją zapisaną w tabeli likwidacyjnej pod Nr. 1 wsi Bąki gminy Ożarów i w księdze wieczystej hipoteki wsi Bąki pod Nr. 47 od strony zewnętrznej, następnie szosą do ulicy Placowej zwanej Pustą;

– i włącza się je do gminy wiejskiej Piastów w tymże powiecie i województwie.

W powyższy sposób wytknięta granica między miastem Pruszkowem a gminą wiejską Piastów jest następująca:

Poczynając od punktu, w którym rów graniczny rozdzielający tereny budowlane o nazwie „Kolonja robotnicza P. K. P.” od parcelacji o nazwie hipotecznej „Reguły Malichy lit. A i B”, wpada do rowu przydrożnego drogi grójeckiej zwanej ulicą Królewską, granica biegnie osią ulicy Królewskiej ze wschodu na zachód aż do ulicy Żytniej, poczem skręca pod kątem prostym na północ i biegnie osią ulicy Żytniej aż do toru kolei Warszawa-Kraków, na wprost ulicy Żytniej i Cichej zwanej Wolską granica przekracza tor kolejowy w poprzek i biegnie osią ulicy Cichej zwanej Wolską w kierunku północno-zachodnim do szosy Wolskiej. Następnie biegnie szosą Wolską do ulicy Placowej, wchodzi w ulicę Placową zwaną Pustą i biegnie osią tej ulicy na zachód do ulicy Granicznej, poczem skręca pod kątem prostym na północ i biegnie osią ulicy Granicznej do ulicy Bohaterów Wolności, stanowiącej granicę gminy Piastów.

Dalsze granice tak miasta Pruszkowa, jak i gminy wiejskiej Piastów biegną dotychczasowemi szlakami i pozostają bez zmiany.”

Gmina Piastów liczyła 2500 mieszkańców, a jej pierwszym wójtem zostaje Rudolf Szulc mieszkający na rogu ul. Dworcowej i Godebskiego.

1932 – Powstaje Szkoła Podstawowa nr 2 – lekcje odbywały się w willi Świątkowskich przy ul. Tetmajera i w budynku pani Wiweger przy ul. Błękitnej (dziś Axentowicza). 10.05.1936 r. oddano do użytku nowy budynek. 24.06.1936 r. szkoła otrzymała oficjalną nazwę: Siedmioklasowa Publiczna Szkoła Powszechna im. Pierwszego Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego. Na jej otwarciu była wdowa po marszałku Aleksandra Piłsudska. 20.09.1969 r. szkole nadano imię Marii Skłodowskiej-Curie.

Powstaje Klub Sportowy „Piast” – z inicjatywy mieszkańców, właściciela zakładów Akumulatorowych i Kauczukowych Fryderyka Müllera, dyrekcji i pracowników tych zakładów oraz władz miejscowej gminy. Mając finansowe oparcie w fabrykach działacze sportowi do 1939 roku wybudowali boisko, drewniane trybuny, bieżnię lekkoatletyczną przystosowaną do zawodów motorowych, które wówczas odbywały się w Piastowie i solidny, drewniany parkan.

1934 – Powstaje Biblioteka Publiczna. Na posiedzeniu Zarządu Gminnego 15 maja 1936 r. zapadła decyzja o otwarciu i urządzeniu biblioteki im. Pierwszego Marszałka Józefa Piłsudskiego. Wysokość wydatków na jej urządzenie ustanowiono na 100 zł. Umieszczono ją w budynku gminy, w gabinecie sekretarza od strony wschodniej ul. Poniatowskiego 14. Od 1952 r. do początku lat 80. XX wieku zajmowała obecną Salę Kolumnową i plastyczną, należącą do MOK. Następnie, od czerwca 1980 r., główna siedziba Biblioteki przeniosła się do dawnej klubowej kawiarni na parterze i tam mieści się do dziś.

Przed samym marszałkiem wystąpiła orkiestra ochotniczej straży pożarnej fabryki „Tudor” i „Piastów”. Wydarzenie miało miejsce w siedzibie Józefa Piłsudskiego, w Sulejówku.

1938 – Pierwszy Honorowy Obywatel Gminy Piastów – został nim Edward Rydz – Śmigły, polityk, marszałek Polski. Stosowna uchwała nr 33 głosi: „Rada Gminy Piastów powiatu Warszawskiego na posiedzeniu 19.10.1938 r. w uznaniu wielkich zasług Marszałka Śmigłego-Rydza dla Państwa i Narodu Polskiego, wyraża mu najgłębszy hołd i podziękowanie za wytężoną pracę nad umocnieniem mocarstwowego stanowiska Polski (…) jednogłośnie nadać (…) obywatelstwo honorowe gminy Piastów„.

1939 – 1945 – Okupacja Piastowa trwała od 8 września 1939 r. do 17 stycznia 1945 r. Na terenie gminy działała 7 Kompania „Jowisz” – VI Rejonu „Helenów” VII Obwodu AK „Obroża”, dowodzona i kierowana przez kpt. Jana Sadowskiego, aktywna konspiracja niepodległościowa licząca ok. 200 żołnierzy. Działalność placówka rozpoczęła w dn. 06 września 1939 r. Zapleczem organizacyjno – gospodarczym stała się Powszechna Spółdzielnia Spożywców „Społem”. W ramach kompanii istniała Wojskowa Służba Kobiet pełniąc obowiązki sanitarne oraz łącznościowe. Mieszkańcy Piastowa uczestniczyli także w Powstaniu Warszawskim. Zgodnie z rozkazem koncentrowali się w Lasach Sękocińskich. W dniu 02.08.1944 r. podczas marszu natknęli się pod Pęcicami na potyczkę wycofujących się Powstańców z Ochoty z Niemcami stacjonującymi we dworku. Wielu dostało się do niewoli i zostało rozstrzelanych i pochowanych w zbiorowej mogile w Pęcicach. Tym, którym udało się przeżyć walczyli w powstańczej Warszawie. W okresie Powstania Warszawskiego do Piastowa przeniesiono kilka szpitali warszawskich, ze Szpitalem im. Dzieciątka Jezus na czele, w których leczono rannych i chorych powstańców i ludność cywilną. Mieścił się w halach fabrycznych „Tudor” i „Piastów”. Szpitale, a zwłaszcza warszawiacy wysiedlani do Obozu Przejściowego Dulag 121 w Pruszkowie spotykali się z ogromną pomocą i ofiarnością mieszkańców Piastowa, tak w bieżącym zaopatrzeniu w odzież i żywność, jak również w ucieczce z obozu i znajdowaniu nowych miejsc zamieszkania.

Pod nadzorem Wacława Prochnaua w fabryce „Tudor” wykonano rysunki techniczne angielskiego pistoletu, Sten Mk II, kalibru 9 mm, który otrzymała 7 kompania Armii Krajowej w Piastowie. Rysunki te wykorzystał Józef Kapler ps. „Jutka” do produkcji polskiego Stena w fabryce „Konrad Jarnuszkiewicz i S-ka” przy ul. Grzybowskiej 25 w Warszawie. Prototypowe egzemplarze (było ich 188 szt.) przestrzeliwano w specjalnie wykopanym schronie w otoczeniu domu Kaplerów w Piastowie przy ul. Brandta 11. Pistolety przekazywane były w większości na wyposażenie Kedywu AK, dobrze także służyły powstańcom.

W Piastowie w ramach 7 Kompani „Jowisz” działała konspiracyjna radiostacja. Jedną z nich obsługiwała Halina Pipiórska ps. „Sowa”. Początkowo mieściła się w jej rodzinnym domu (ul. Żeromskiego) a następnie na ul. Sochaczewskiej. 11 sierpnia 1943 r. gestapo aresztowało podczas obsługi radiostacji KG AK w Piastowie Halinę Pipiórską, Władysława Chełmońskiego (właściciela domu) oraz telegrafistę Franciszka Wężyka. Halina Pipiórska została rozstrzelana na Pawiaku w odwecie za śmierć generała policji Franza Kutschery. W wykonaniu akcji bojowej brał udział Piastowianin Zbigniew Gęsicki ps. „Juno” – ur. 22.11.1919 r. – zm. 01.02.1944 r., od 1928 r. był mieszkańcem Piastowa, uczniem 7 klasowej Publicznej Szkoły Powszechnej w Piastowie oraz harcerzem. W czasie wojny żołnierz oddziału „Pegaz”. Brał udział w akcji bojowej na generała SS i policji F. Kutscherę, zwanego katem Warszawy. W czasie obławy po zakończonej sukcesem akcji ginie od kul, skacząc z mostu Kierbedzia w nurt Wisły. Uczestnikiem akcji na Kutscherę była także, Elżbieta Zawadzka ps. „Zo” – kurierka „Zagrody” KG AK, cichociemna, honorowa Obywatelka Miasta Piastowa. Działalność placówki została zakończona z dniem wkroczenia wojsk radzieckich – 17 stycznia 1945 r.

1945 – 21 stycznia Gminna Rada Narodowa postanowiła utworzyć Samorządowe Gimnazjum i Liceum (Liceum Ogólnokształcące im. Adama Mickiewicza). W roku szkolnym 1948/49 zarządzeniem Kuratorium liceum zostało połączone ze SP nr 1, młodzież licealna uczyła się w willi po Müllerze, a dzieci z jedynki w obecnym budynku liceum. W roku szkolnym 1952/53 r. liceum zostało przeniesione do budynku przy ul. 11 Listopada 2a.

1946 – Powstaje druga na terenie Piastowa (przy ul. Namysłowskiego) szkoła ponadpodstawowa. Wówczas jest to Zasadnicza Szkoła Zawodowa, która w latach sześćdziesiątych rozwinie się w Zespół Szkół Chemicznych. Dzisiaj – Zespół Szkół im. Fridtjofa Nansena.

1952 – 3 maja – Na podstawie rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów Piastów otrzymuje prawa miejskie. Liczba mieszkańców wynosi 10 tysięcy. Jednocześnie administracyjnie należy do nowo utworzonego powiatu pruszkowskiego.

W 1952 r. Dom Ludowy „Pochodnię” przekształcono w Powiatowy Dom Kultury. Miejski Ośrodek Kultury – swoją działalność zapoczątkował od sali widowiskowej zwanej „Pochodnią”. W latach 70 – tych placówka nosiła nazwę Miejskiego Ośrodka Kultury, którą ma do dziś z wyjątkiem okresu 01.01.1980 – 30.04.1982 gdy funkcjonowała jako Miejski Ośrodek Propagandy i Kultury.

1956 – 1958 – została wybudowana Szkoła Podstawowa nr 3. Patronat nad SP nr 3 objęło ministerstwo komunikacji. Patronem szkoły ustanowiono Karola Świerczewskiego ps. „Walter”. W okresie stanu wojennego stacjonowało w niej wojsko. W budynku SP nr 3 mieściło się Gimnazjum nr 2 im. Bohaterów Powstania Warszawskiego. Obecnie ponownie mieści się w niej szkoła podstawowa, a dzisiejsza trójka nosi imię Bohaterów Powstania Warszawskiego.

1957 – 17 stycznia – w sali kinowej odbyła się pierwsza projekcja filmu pt. Rekrut Bum”. Kino Baśń – mieści się i jest integralną częścią Miejskiego Ośrodka Kultury. Obecnie kino przeszło gruntowną modernizację wraz z wymianą całego osprzętu i wyposażenia nadając filmy w najwyższej jakości.

1958 – 01 września – została otwarta Szkoła Podstawowa nr 4. Początki były trudne, bowiem placówka mieściła się w drewnianych barakach, u zbiegu ul. Karłowicza i Bohaterów Wolności. W 1966 r. rozpoczęto budowę nowej szkoły. Patronat nad nią objęło Szefostwo Wojsk Obrony Przeciwlotniczej MON.

Rozpoczyna swą działalność Spółdzielnia Mieszkaniowa „Piastowianka”. W następnych latach wybudowała duże osiedla wielorodzinne usytuowane głównie w północno-zachodniej części miasta. Mieszkańcy osiedli spółdzielczych stanowią dziś znaczną część piastowian. Do 1990 roku spółdzielnia była częścią   Robotniczej Spółdzielni Mieszkaniowej „Ursus” w Warszawie.

1961 – 11 grudnia – Na podstawie rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów dokonano zmiany granicy miasta Piastów. „Z miasta Piastowa osiedle mieszkaniowe Gołąbki i włącza się je do miasta Ursusa,  2) z miasta Ursusa część obszaru osiedla mieszkaniowego Gołąbki o powierzchni około 34 ha i włącza się ją do gromady Ożarów w tymże powiecie i województwie; nowa granica miast Piastowa i Ursusa oraz gromady Ożarów biegnie torami kolejowymi Warszawa – Żyrardów do zetknięcia się z torami bocznicy kolejowej z Piastowa do Gołąbek, następnie w kierunku północnym wschodnim brzegiem torów bocznicy kolejowej Piastów – Gołąbki i dalej południowym brzegiem torów kolejowych linii Sochaczew – Warszawa do zetknięcia się dotychczasowej granicy miasta Ursusa z granicą m. st. Warszawy”.

1967 – 04 września Szkoła Podstawowa nr 4 otrzymuje nowy budynek przy ul. Żbikowskiej 25 w Piastowie i przyjmuje imię Bohaterów spod Darnicy.

1968 – Ustanowiono Herb Miasta Piastowa. Został nadany uchwałą nr XXXVII/81/68 Miejskiej Rady Narodowej w Piastowie w dniu 28 czerwca 1968 r. Zgodnie z § 1 niniejszej uchwały herb miasta Piastów stanowi: „w czerwonym polu tarczy cztery sześciokąty złote nad nimi wycinek koła zębatego czarny o czterech zębach ku górze. Symbole te obrazują rozwijający się przemysł chemiczny oraz szkolnictwo.” Wyłonienie herbu nastąpiło drogą eliminacji poprzez zamknięty konkurs Zarządu Głównego Grafików Polskich. Jego autorem był artysta grafik Urbański. Herb Miasta Piastowa w nie zmienionej formie obowiązuje do dnia dzisiejszego.

1973 – Rozpoczyna działalność Instytut Przemysłu Gumowego „Stomil” – obecnie Instytut Inżynierii Materiałów Polimerowych i Barwników Oddział Elastomerów i Technologii Gumy w Piastowie. W 1959 r. otrzymał pierwsze pomieszczenia w  Piastowie. W 1966 r. utworzono Zakład Doświadczalny. W 1973 r. przy ul. Harcerskiej rozpoczyna działalność naukową Instytut Przemysłu Gumowego „Stomil”. W latach transformacji ustrojowej ośrodek Komitetu Obywatelskiego „Solidarność”

1981 – 19 marca – dekretem Prymasa Polski, kardynała Stefana Wyszyńskiego powołany zostaje rektorat przy kaplicy klasztornej Towarzystwa Boskiego Zbawiciela (Salwatorianów), przy ul. E. Orzeszkowej 23. Salwatorianie prowadzą działalność duszpasterską w Piastowie od lat 60-ch. Rektorem ośrodka zostaje ks. Andrzej Mikołajczyk.

1984 – 15 listopada – Prymas Polski, Kardynał Józef Glemp wydaje dekret erygujący nową parafię pw. św. Michała Archanioła. Parafia, nad którą sprawują opiekę oo. Salwatorianie obejmuje południową część miasta (do linii kolejowej Warszawa-Skierniewice). Pierwszym proboszczem parafii zostaje ks. Czesław Gruszka.

1985 – rozpoczyna działalność Szkoła Podstawowa nr 5. Placówka położona przy ul. Kazimierza Pułaskiego jako patrona przyjęła im. Zbigniewa Gęsickiego „Juno”.

1989 – przy ul. Elizy Orzeszkowej rozpoczyna się budowa kościoła parafialnego pw. Św. Michała Archanioła. Od grudnia 1992 roku parafią kierował ks. Jan Lubszczyk.

1991 – powstało Piastowskie Towarzystwo Tenisowe (PTT) z inicjatywy ks. Sławomira Kaweckiego. Najważniejszymi celami Towarzystwa są: propagowanie i rozwój tenisa w środowisku lokalnym, szkolenie dzieci i młodzieży, rozwój i opieka nad bazą tenisowo-rekreacyjną, organizowanie imprez i turniejów tenisowych, propagowanie wzoru aktywnego odpoczynku. PTT posiada 5 kortów.

1994 – został otwarty wiadukt nad torami PKP. W 1990 roku rozpoczęto wykopanie fundamentów pod pierwszy filar. Początkowo miała być to przeprawa dwupasmowa w każdym kierunku jazdy, jednakże do realizacji wybrano wariant jednopasmowy w każdym kierunku jazdy. Od 1997 r. wiadukt nosi imię generała Leopolda Okulickiego „Niedźwiadka”, ostatniego dowódcy AK.

Uruchomienie automatycznej centrali telefonicznej przy ul 11 listopada.

1996 – Prymas Polski, Kardynał Józef Glemp eryguje trzecią parafię w Piastowie pw. Chrystusa Króla Wszechświata. Pierwszym proboszczem został ks. Andrzej Kulma. Przy ul M. Ogińskiego rozpoczyna się budowa kościoła.

1 września – otwarcie nowej szkoły podstawowej przy ul. J. Brandta. Szkoła przyjmuje tradycję byłej Szkoły Podstawowej nr 1 im. Stanisława Staszica. W uroczystości bierze udział Prymas Polski, Kardynał Józef Glemp.

1997 – Utworzono Międzyszkolny Uczniowski Klub Sportowy PIVOT. Zajmuje się działalnością drużyn koszykarskich skupiających się początkowo wokół szkoły podstawowej nr 5, gdzie ma swoją siedzibę. W 2004 r. MUKS „PIVOT” został zarejestrowany w KRS jako organizacja pożytku publicznego. Na swoim koncie ma liczne sukcesy sportowe, w tym liczne tytuły Mistrza i Wicemistrza Mazowsza.

2001 – uroczyście zostaje oddana do użytku nowa część dydaktyczna Szkoły Podstawowej nr 2 i hala sportowa im. Tadeusza Ślusarskiego. W gronie zaproszonych gości są: Prymas Polski, Kardynał Józef Glemp, wiceprezes UKFiS Tadeusz Wróblewski, prezes PKOl Stanisław Paszczyk, rodzina Tadeusza Ślusarskiego i grono wybitnych olimpijczyków.

2004 – październik – zostaje utworzona w strukturach Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej Świetlica Socjoterapeutyczno – Integracyjna. Od lipca 2010 r. pod zmienioną nazwą Świetlica Środowiskowo – Integracyjna „DOM JANA PAWŁA II” w ramach struktury Urzędu Miejskiego jako jednostka budżetowa. Jest placówką opiekuńczo – wychowawczą wsparcia dziennego zarejestrowana w rejestrze województwa mazowieckiego Oparty na powyższych wytycznych statut mówi, że „nadrzędnym celem świetlicy jest poprawa społecznego i emocjonalnego funkcjonowania dzieci i młodzieży oraz ich rodzin”.

2011 – założony został kobiecy piłkarski Parafialny Klub Sportowy Piastovia Piastów. Jest kobiecym klubem piłkarskim. W sezonie  2018/19 uczestniczy w rozgrywkach I ligi kobiet grupy północnej. W składzie drużyny występuje mistrzyni Europy.

2013 – Powstał Piastowski Uniwersytet Trzeciego Wieku – Inauguracja Piastowskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku odbyła się 20.02.2013 r. Ma on na celu upowszechnianie inicjatyw edukacyjnych, aktywizację intelektualną, psychiczną, społeczną i fizyczną osób starszych oraz poszerzanie wiedzy i umiejętności seniorów. Ułatwia także kontakty z instytucjami takimi jak służba zdrowia, ośrodki kultury, ośrodkami rehabilitacyjnymi i innymi, angażując słuchaczy w aktywność na rzecz otaczającego ich środowiska, z jednoczesnym podtrzymywaniem więzi społecznych i komunikacji międzyludzkiej wśród seniorów.

2015 – 01 lipca – powołano Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji uchwałą VIII/46/2015 Rady Miejskiej w Piastowie z dnia 25 maja 2015 r. z siedzibą przy Alei Tysiąclecia 1. Jest jednostką budżetową Miasta Piastów wykonującą zadania gminy w zakresie kultury fizycznej i sportu, turystyki, wypoczynku i rekreacji, w tym zarządza i administruje obiektami, terenami rekreacyjnymi i urządzeniami sportowymi.

2016 – 29 września – z inicjatywy dyrygenta – Mateusza Mularczyka zostaje założony Chór kameralny „Powidoki” i działa przy MOK w Piastowie. Zespół osiągnął pierwsze sukcesy na XVIII Regionalnym Przeglądzie Kolęd i Pastorałek w Pruszkowie. Był to zarazem pierwszy publiczny występ chóru. Zespół regularnie bierze udział w wydarzeniach kulturalnych w Piastowie. Chór wykonuje różnorodny repertuar obejmujący m.in. współczesną literaturę chóralną, stylizacje europejskiej muzyki ludowej, a także nie boi się eksperymentować z szeroko pojętą materią dźwięku. W skład zespołu wchodzą mieszkańcy Piastowa i okolic.

2017 – 01 marca – powołanie Piastowskiego Archiwum Miejskiego uchwałą XXX/217/2017 Rady Miejskiej w Piastowie z dnia 28 lutego 2017 r. PAM jest jednostką kultury mającą za zadanie zbierać, przechowywać, zabezpieczać wszelkie archiwalia, muzealia związane z Miastem Piastów oraz jego mieszkańcami. Od 21.01.2019 r. PAM jest także organizatorem Muzeum Miasta Piastowa

D. Dalecki

1 of 7